Ekran kartı, bilgisayarda işlemci tarafından işlenmiş görüntü bilgisinin monitörde görüntülenmesini sağlayan elektronik bir devredir. Ekran kartı bilgisayarın hızına etki eden bir iç donanım birimidir. Yüksek kalitede görüntü ve grafik içeren video, oyun gibi yazılımlar yüksek hızda işlemciye ve yüksek kapasitede belleğe sahip ekran kartlarına ihtiyaç duyarlar. Kapasite bakımından yetersiz bir ekran kartı ile işlem yapılmaya çalışılınca bilgisayarda donma, kendiliğinden reset atma gibi problemler ortaya çıkmaktadır.
Ekran Kartının Yapısındaki Bileşenler Nelerdir?Ekran kartının yapısında VGA BIOS, Grafik İşlemcisi(GPU), Video RAM, Dijital-Analog Çevirici(RAMDAC) bulunur.
VGA BIOS, ekran kartının hangi işlemleri hangi zamanda yapılacağını belirleyen komutları yapısında barındırmaktadır. Aynı zamanda ekran kartı üzerindeki bilgi trafiğini de kontrol ederek düzenler.
Grafik İşlemcisi(GPU), ekran kartının işlemcisidir. GPU, görüntüyle alakalı hesaplamalar ve işlemler gerçekleştirir.
Video RAM, görüntü oluşturma işlemi sırasında bilgileri geçici olarak depolamak için kullanılır. Yani görüntü monitöre gönderilmeden önce Video RAM üzerinde tutulur.
Dijital-Analog Çevirici(RAMDAC), Video RAM’de bulunan dijital görüntü verilerinin analog sinyallere dönüştürülmesini sağlar ve sinyalleri monitör çıkış portuna gönderir. Dijital-analog dönüştürücünün işlem yapma hızı ekran tazeleme hızını belirler. Hertz(Hz) olarak belirtilir. Ekran yenileme hızı 60Hz olarak ayarlandığında görüntü 1 saniye içerisinde 60 defa yenilenir.
Direkt olarak dijital video sinyallerini işleyebilen monitörler için ekran kartının DVI çıkışı bulunmaktadır. DVI çıkışı için dijital görüntü sinyali, RAMDAC dönüştürme ünitesine gitmeden çıkışa aktarılır. Buradan elde edilen görüntü daha nettir. Dijital sinyalin analog sinyale dönüştürülmesi esnasında bazı kayıplar oluşur. DVI çıkışı için dönüştürme işlemi olmadığından bu sinyal kaybı ve bozulması söz konusu değildir.
Ekran Kartı Nasıl Çalışır?
Bilgisayarınızın işlemcisi tarafından işlenmiş veriler anakart üzerindeki veri yolları aracılığıyla ekran kartının belleğine yani Video RAM’e gönderilir. GPU tarafından Video RAM’deki bilgiler işlenir ve gerekli görüntü hesaplamaları yapıldıktan sonra işlenmiş veriler tekrar Video RAM’e gönderilir. Bellekte bulunan bilgiler analog sinyallere dönüştürülmek üzere RAMDAC’a gönderilir. RAMDAC analog dönüştürülmesini yapıp sinyalleri ekran kartının çıkışına aktarır. GPU, içi boşalan Video RAM’e yeni veriler gönderir. Tüm bu işlemler sırasında Video BIOS veri akışını yönetir. Bu işlemler sürekli tekrarlanarak monitörden görüntü elde edilir.
Bilgisayarınızın işlemcisi tarafından işlenmiş veriler anakart üzerindeki veri yolları aracılığıyla ekran kartının belleğine yani Video RAM’e gönderilir. GPU tarafından Video RAM’deki bilgiler işlenir ve gerekli görüntü hesaplamaları yapıldıktan sonra işlenmiş veriler tekrar Video RAM’e gönderilir. Bellekte bulunan bilgiler analog sinyallere dönüştürülmek üzere RAMDAC’a gönderilir. RAMDAC analog dönüştürülmesini yapıp sinyalleri ekran kartının çıkışına aktarır. GPU, içi boşalan Video RAM’e yeni veriler gönderir. Tüm bu işlemler sırasında Video BIOS veri akışını yönetir. Bu işlemler sürekli tekrarlanarak monitörden görüntü elde edilir.
Ekran Kartı Çeşitleri Nelerdir?
Ekran kartları harici ve dahili(tümleşik) ekran kartları olmak üzere 2 türdedir. Dahili ekran kartları, anakartın üzerinde tümleşik şekilde olduğundan dolayı onboard ekran kartı olarak ta ifade edilir. Onboard ekran kartlarının kendine ait bellek değerleri çok düşüktür. Bu nedenle daha fazla bellek ihtiyacında bilgisayarın RAM belleğini kullanır. Bu durumda RAM yetersi duruma düşüp bilgisayarda performans düşüşü olabilir. Bu nedenle kendi bellek ve işlemcisine sahip harici yani anakart üzerindeki ekran kartı soketlerine takılabilen ekran kartlarını tercih etmek bilgisayar performansı açısından çok daha faydalı olacaktır.
Ekran kartları harici ve dahili(tümleşik) ekran kartları olmak üzere 2 türdedir. Dahili ekran kartları, anakartın üzerinde tümleşik şekilde olduğundan dolayı onboard ekran kartı olarak ta ifade edilir. Onboard ekran kartlarının kendine ait bellek değerleri çok düşüktür. Bu nedenle daha fazla bellek ihtiyacında bilgisayarın RAM belleğini kullanır. Bu durumda RAM yetersi duruma düşüp bilgisayarda performans düşüşü olabilir. Bu nedenle kendi bellek ve işlemcisine sahip harici yani anakart üzerindeki ekran kartı soketlerine takılabilen ekran kartlarını tercih etmek bilgisayar performansı açısından çok daha faydalı olacaktır.
Ekran kartları, anakart üzerinde çeşitli veri yolları ile bağlantı kurabilecek şekilde uygun soketlere takılabilirler. Anakart üzerinde ekran kartlarının takılacağı veri yollarının isimleri vardır. Bunlar; ISA, PCI, AGP, PCI-X, PCI-E’tir.
Ekran Kartını Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Ekran kartı seçimi esnasında, ilk olarak bilgisayarı ne amaçla kullanacağınızı belirlemelisiniz. Oyun mu oynayacaksınız, grafik programları mı kullanacaksınız bunları belirlemelisiniz. Yani ihtiyacınıza uygun bir ekran kartı seçmelisiniz. Gereğinden yüksek kapasiteli bir ekran kartı seçimi, kullanmayacağınız özellik için fazladan para vermek demektir. Bu yüzden ne için kullanacağınız önemlidir.
Ekran kartı seçimi esnasında, ilk olarak bilgisayarı ne amaçla kullanacağınızı belirlemelisiniz. Oyun mu oynayacaksınız, grafik programları mı kullanacaksınız bunları belirlemelisiniz. Yani ihtiyacınıza uygun bir ekran kartı seçmelisiniz. Gereğinden yüksek kapasiteli bir ekran kartı seçimi, kullanmayacağınız özellik için fazladan para vermek demektir. Bu yüzden ne için kullanacağınız önemlidir.
Ekran kartından yüksek performans bekliyorsanız alacağınız ekran kartının grafik işlemcisinin(GPU) hızı ve Video RAM kapasitesi önemlidir. Yüksek çözünürlüklerdeki görüntüler için bu iki bileşeninde uygun değerlerde olması gerekmektedir.
Ekran kartı seçimindeki diğer bir önemli nokta da kullanacağınız anakartın hangi veri yollarını desteklediğidir. Anakartınızın desteklediği veri yoluna sahip bir ekran kartı seçilmelidir. Çok yüksek grafik işleme performansı için SLI denilen özel bir yöntem ile 2 tane ekran kartı aynı anakart üzerine bağlanarak yüksek görüntü performansı elde edilebilir.
Günümüzde en çok kullanılan ekran kartı çeşidi PCI-Express’tir. Bu ekran kartı çeşidi veri yolu bant genişliği bakımından yüksektir. Bu yüzden diğerlerine göre daha fazla tercih edilmektedir.
Ekran Kartı Montajı Nasıl Yapılır?
Ekran kartı montajı için kasada bulunan anakartın ilgili slotunun karşısındaki metal kapak çıkarılır. Daha sonra ekran kartı slota uygun şekilde yerleştirilir ve oturması için hafifçe bastırılır. Eğer ekran kartınız slota düzgün şekilde oturmuş ise slotun arkasındaki sabitleme kilidi kapanmış olmalıdır. Bu işlemin ardından kartı kasaya sabitlemek için sabitleme vidası takılır.
Ekran kartı montajı için kasada bulunan anakartın ilgili slotunun karşısındaki metal kapak çıkarılır. Daha sonra ekran kartı slota uygun şekilde yerleştirilir ve oturması için hafifçe bastırılır. Eğer ekran kartınız slota düzgün şekilde oturmuş ise slotun arkasındaki sabitleme kilidi kapanmış olmalıdır. Bu işlemin ardından kartı kasaya sabitlemek için sabitleme vidası takılır.
Ekran kartını kasadan çıkarmak istediğinizde vidayı sökmelisiniz. Daha sonra slot kilidini açık hale getirip kartı çekip çıkarmalısınız.
Bu makalede sizlere; ekran kartı nedir, ekran kartının yapısındaki bileşenler nelerdir, ekran kartı nasıl çalışır, ekran kartı çeşitleri nelerdir, ekran kartını seçerken nelere dikkat edilmelidir ve ekran kartı montajı nasıl yapılır sorularının cevaplarını vermeye çalıştık. Umarım sizler için faydalı bir makale olmuştur.
Emoticon